Ubomi obungaqondakaliyo kunye nokufa okungaqhelekanga kwentsomi yomphefumlo, uSam Cooke

Fumana Inombolo Yakho Yengelosi

Xa uSam Cooke wafa eneminyaka engama-33 ubudala, ihlabathi lothuka. Intsomi yomphefumlo yayiphezulu kumdlalo wakhe, kunye neentambo zokubetha kunye nekamva elithembisayo eliphambi kwakhe. Kodwa ngoDisemba 11, 1964, uCooke wafunyanwa ebhubhile kwigumbi lemotele elineentyatyambo, yaye iimeko ezingqonge ukufa kwakhe ziye zagutyungelwa yimfihlelo ukususela ngoko. Ubomi bukaCooke babuzele zizinto eziphikisanayo. WayengumKristu ozinikeleyo owabhala iingoma zehlabathi ezifana 'nobunye ubusuku bangoMgqibelo.' Wayeyindoda yosapho ezinikeleyo eyayinemicimbi emininzi. Wayeyimvumi enesiphiwo eyayisilwa nokukhotyokiswa butywala neziyobisi. Yaye ekugqibeleni, oko kuphikisana kusenokuba kwamkhokelela ekubhangisweni kwakhe. Ukufa kukaCooke kuseyeyona nto ingaqondakaliyo kwimbali yomculo, kwaye ngaphandle kweethiyori ezininzi, ibali lokwenyani emva kobo busuku buyingozi alinakuze laziwe.



Kulungile olo hlobo kuwe, kodwa amazwi akufuneki alinganiswe ngokuba mahle kangakanani na. Kunoko, zibalulekile kuphela xa zikweyisela ukuba zithetha inyaniso. — USam Cooke



Okumangalisayo kukuba, esi sicatshulwa sinokubuza umbuzo obalulekileyo emva kokufa kukaCooke. UCooke, umfanekiso odumileyo wenkcubeko, ‘uKumkani woMphefumlo’ wayesoyika ukufa ngendlela enye. Njengoko wayekhe wathi, Bekunzima kakhulu ukuphila, kodwa ndiyoyika ukufa. Kuba andazi ukuba yintoni na ephaya phezulu, ngaphaya kwesibhakabhaka. Njengoko ikamva laliza kuba njalo, kwafuneka ahambe aye kumhlaba ongaziwayo esemncinci ngokothusayo oneminyaka engama-33, eshiya ngasemva eyona nto wayeyithiyile kakhulu, ukubhideka. Kwi56thisikhumbuzo sokufa kwakhe, masibuyele umva kancinci kwaye sijonge emva kwibali lobomi likaCooke.

UCooke wazalelwa eClarksdale Mississippi apho umculo wawusenziwa kusapho. Ekunye nabantwana bakowabo abasibhozo, waqala umsebenzi wakhe eneminyaka emithandathu xa waye wajoyina iqela laseChicago labantwana abaculayo. Oku kubhengezwa kwangoko kwamenza wazithemba kwaye kungekudala wathatha indawo yomculi wegospile uR.H Harris njengemvumi ephambili yeqela levangeli iSoul Stirrers ngo-1950. Ngokungafaniyo nezinye iimvumi ezininzi zeli xesha zase-Afrika-Amerika, akazange angxamele ikhondo le-pop ukuze andise ukuthandwa kwakhe. . Endaweni yoko, watsalela abaphulaphuli abancinci kuhlobo lwevangeli ngelizwi lakhe elinomphefumlo kunye nobuntu obumenyezelayo.

Ngelo xesha, kwakukho ibala elichasene neemvumi zevangeli ezicula umculo wehlabathi. Ke, xa uCooke ekugqibeleni wangena kwindawo yepop ngokukhululwa kwengoma yakhe ethi 'Lovable' ngo-1956, wazifihla phantsi kwegama elithi 'Dale Cook'. Nangona kunjalo, ilizwi lakhe lalisaziwa kakhulu ngelo xesha kangangokuba wayengakwazi ukukhohlisa nabani na ixesha elide. UCooke wafumana iintsikelelo koyena mntu wayengalindelekanga, utata wakhe ongumfundisi, ngomsebenzi wakhe kumculo wehlabathi kwaye waphumelela uloyiso kwihlabathi ngelizwi lakhe elahlukileyo: Utata wandixelela ukuba ayisiyiyo le nto ndiyiculayo ibalulekileyo, kodwa kukuba uThixo undinike. ilizwi kunye netalente yomculo kunye nokusetyenziswa okuyinyani kwesipho sakhe yayikukubelana ngaso kunye nokwenza abantu bonwabe. Kwakuye ngeli xesha watshintsha igama lakhe ukusuka kuCook ukuya kuCooke - 'e' eyongezelelweyo yaphawula ukuqala kobomi bakhe obutsha.



Ufumene incasa yempumelelo ngokukhawuleza emva kokuba ingoma ethi 'Undithume' yakhululwa njengecala le-B le-'Summertime' ngo-1957 kwaye wabeka inombolo yokuqala kwitshathi ye-R&B kunye ne-Billboard pop chart. Emva kokuba nempumelelo enkulu phantsi kweleyibhile yerekhodi yeRCA Victor unyaka omnye ngeengoma ezinje nge'Chain Gang,' 'Sad Mood,' 'Cupid,' 'Yizise eKhaya kum' njalo njalo, uCooke waqala eyakhe irekhodi ilebula iSAR. Iirekhodi ngo-1961. Ngubani owayesazi ngoko ukuba umsebenzi wakhe okhulayo uya kufikelela esiphelweni ngokukhawuleza.

Ngomhla we-11th kaDisemba 1964, uCooke wadutshulwa wabulawa ngumphathi weHacienda Motel uBertha Franklin eLos Angeles, eCalifornia. Ngokuka-Bertha, yayisenzo sokuzikhusela njengoko ngaphambili ngorhatya uCooke wagqobhozela eofisini yakhe ehamba ze ngaphandle kwesihlangu esinye kunye nebhatyi yezemidlalo waza wambamba ngogonyamelo ecela ibhinqa. Bobabini basokola bawa phantsi waphakama uBertha wathatha umpu wamdubula uCooke ngenxa yokoyika wambetha entloko ngentonga yomtshayelo. Umnini wale motel, u-Evelyn Carr walixhasa ibali lika-Bertha ebanga ukuba wayesemnxebeni ngelo xesha xa uCooke wayehlasela iofisi kaBertha. YayinguCarr owazisa amapolisa emva kokuva izithonga zompu.

Inkosikazi eyayifunwa nguCooke yayinguElisa Boyer owadibana noCooke kwangaloo ngokuhlwa kwisidlo sangokuhlwa. Emva kokuba bobabini bechithe ixesha elimnandi kunye, uCooke watyhola uBoyer ukuba amkhaphe ukuya kwimotel. Xa engaphakathi egumbini, uCooke wazama ukudlwengula uBoyer owabaleka kwindawo yexhwayelo xa uCooke wayesiya kusebenzisa igumbi lokuhlambela. Wathi ngokungxama kwakhe waqokelela iimpahla zikaCooke kunye nezakhe. Wankqonkqoza kumnyango ka-Bertha xa wayephuma efuna uncedo kodwa wabaleka waphuma ngaphambi kokuba kube mnyama kakhulu waza wafowunela amapolisa kwindawo ekufuphi yeefowuni.



Nangona kunjalo, amangqina kwindawo yokutyela yaseMartoni, apho basela ngaphambili, bathi uBoyer wahamba ngokuzithandela noCooke mhlawumbi enenjongo yokumphanga. Nangona bobabini uBertha noBoyer babhengezwa bengenatyala enkundleni, eyagweba ngokubulala okufanelekileyo, iyelenqe lethiyori malunga nokufa kukaCooke alizange liphele. Abahlobo nosapho lukaCooke zange bakholelwe ukuba yingozi, babesoloko bebanga ukuba eli bali laliyilwe libonisa ukuba abanye abantu benza imigulukudu bambulala uCooke.

Umculi u-Etta James wabhala emva kokubukela umzimba kaCooke ukuba ukulimala kwakhe kwakubi kakhulu kunerekhodi elisemthethweni. Wabethwa kanobom kangangokuba intloko yakhe yaphantse yahlukana namagxa akhe, izandla zakhe zophuka nempumlo yakhe yajijwa. U-Bertha wafumana izoyikiso zokubulawa ezininzi emva koko kwaye kwanyanzeleka ukuba ashiye umsebenzi wakhe afuduke. Xa uBoyer watyholwa ngokubulala okwesibini ngo-1979 emva kokulwa nesoka, emva koko wasweleka, imibuzo yaphinda yaphakanyiswa malunga nokuba semthethweni kwesigwebo senkundla.

Ibango elingeyonyani lokudlwengulwa kunye nokuxhatshazwa liyoyikeka kwaye libuhlungu njengesenzo sodlwengulo okanye umzamo walo. Omnye unokubuza ubunyani kwiingxelo zikaBertha noBoyer kodwa nathi akufunekanga siyilibale indlela uluntu oluliphethe ngayo, njengenyani, lisaphatha ixhoba lodlwengulo. Amabali abo asoloko ebangwa njengasemthethweni nangenasiseko; basoloko betyholwa ngezinto ezimanyumnyezi ezenzeke kubo kwaye basongelwa ngokungapheliyo xa befumene amandla kwaye baphume nebali.

Ukuziphatha kakubi kukaCooke kwakuyimfihlo evulekileyo. Abafazi abaninzi babesithi unguyise womntwana wabo. Nangona wayebaxhasa ngemali, ayisusi isibakala sokuba wayenokuba ngumdlwenguli. Sihlala singaliboni icala elibi lamanani abhiyozelwayo, kodwa kufuneka sijonge zonke iinkcukacha kunye neenyaniso ezinokubakho ngokucokisekileyo kangangoko sinakho ngaphambi kokuba sitsibele kwisigqibo. Nangona iintambo zobomi nokufa kukaCooke zidideka ngokulinganayo, enye into engenakuphikiswa yimpembelelo yakhe kwinkcubeko ngexesha lakhe elifutshane phezulu kwimfumba yomphefumlo.

Fumana Inombolo Yakho Yengelosi

Bona Kwakho: